สัทอักษรสากล (International Phonetic Alphabet: IPA) คือสัทอักษรชุดหนึ่งที่พัฒนาโดยสมาคมสัทศาสตร์สากล โดยมุ่งหมายให้เป็นสัญกรณ์มาตรฐานสำหรับการแทนเสียงพูดในทุกภาษา นักภาษาศาสตร์ใช้สัทอักษรสากลเพื่อแทนหน่วยเสียงต่าง ๆ ที่อวัยวะออกเสียงของมนุษย์สามารถเปล่งเสียงได้ โดยแทนหน่วยเสียงแต่ละหน่วยเสียงด้วยสัญลักษณ์เฉพาะที่ไม่ซ้ำกัน สัญลักษณ์ในสัทอักษรสากลนั้นส่วนใหญ่นำมาจากหรือดัดแปลงจากอักษรโรมัน สัญลักษณ์บางตัวนำมาจากอักษรกรีก และบางตัวประดิษฐ์ขึ้นใหม่โดยไม่สัมพันธ์กับอักษรภาษาใดเลย
ตารางสัทอักษรสากล (IPA)
| ตำแหน่งเกิดเสียง → |
ริมฝีปาก |
ลิ้นส่วนหน้า |
ลิ้นส่วนหลัง |
โคนลิ้น |
(ไม่มี) |
| ลักษณะการออกเสียง ↓ |
ริมฝีปาก |
ริมฝีปากกับฟัน |
ฟัน |
ปุ่มเหงือก |
หลังปุ่มเหงือก |
ปลายลิ้นม้วน |
เพดานแข็ง |
เพดานอ่อน |
ลิ้นไก่ |
ช่องคอ |
ลิ้นปิดกล่องเสียง |
เส้นเสียง |
| นาสิก |
m |
ɱ |
n |
ɳ |
ɲ |
ŋ |
ɴ |
|
| ระเบิด |
p b |
p̪ b̪ |
t d |
ʈ ɖ |
c ɟ |
k ɡ |
q ɢ |
|
ʡ |
ʔ |
|
| เสียดแทรก |
ɸ β |
f v |
θ ð |
s z |
ʃ ʒ |
ʂ ʐ |
ç ʝ |
x ɣ |
χ |
ʁ |
ħ |
ʕ |
ʜ |
ʢ |
h ɦ |
| เปิด |
β̞ |
ʋ |
ɹ |
ɻ |
j |
ɰ |
|
|
|
| รัว |
ʙ |
|
r |
* |
|
|
ʀ |
|
* |
|
| ลิ้นกระทบหรือลิ้นสะบัด |
̟ (ѵ̟) |
(ѵ) |
ɾ |
ɽ |
|
|
|
|
* |
|
| เสียดแทรกข้างลิ้น |
|
ɬ ɮ |
* |
* |
* |
|
|
| เปิดข้างลิ้น |
|
l |
ɭ |
ʎ |
ʟ |
|
|
| สะบัดข้างลิ้น |
|
ɺ |
* |
* |
* |
|
|
- ในแถวที่มีสัญลักษณ์ปรากฏคู่กัน (อ็อบสตรูอันต์) ตัวซ้ายมือจะแทนเสียงอโฆษะหรือเสียงไม่ก้อง และตัวขวามือจะแทนเสียงโฆษะหรือเสียงก้อง (ยกเว้น [ɦ] ซึ่งเป็นเสียงพูดลมแทรก) อย่างไรก็ตาม เสียง [ʔ] ไม่สามารถก้องได้ และการออกเสียง [ʡ] ยังกำกวม ส่วนในแถวอื่น ๆ (ซอนอรันต์) สัญลักษณ์ที่อยู่เดี่ยว ๆ ก็จะแทนเสียงโฆษะเช่นกัน
- ช่องที่มีเครื่องหมายดอกจันหมายถึงเสียงนั้น (ยัง) ไม่มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากลอย่างเป็นทางการ
- ช่องสีเทาแสดงว่าการออกเสียงเช่นนั้นไม่สามารถกระทำได้
- สัญลักษณ์ [ʁ, ʕ, ʢ] แทนทั้งเสียงเสียดแทรกโฆษะและเสียงเปิดโฆษะ
- [h] และ [ɦ] ไม่ใช่เสียงเส้นเสียง เสียงเสียดแทรก หรือเสียงเปิดอย่างแท้จริง แต่เป็นการเปล่งเสียงพูด (phonation) มากกว่า
สัญลักษณ์ระบุลักษณะการออกเสียง
| ˈ |
เสียงเน้นหลัก |
| ˌ |
เสียงเน้นรอง |
| ː |
เสียงยาว |
| ˑ |
เสียงกึ่งยาว |
| ˘ |
เสียงสั้นพิเศษ |
| . |
แยกพยางค์ของเสียง |
| | |
กลุ่มย่อย (foot) |
| ‖ |
กลุ่มหลัก (intonation) |
| ‿ |
เสียงต่อเนื่อง |
- [วงเล็บเหลี่ยม] ใช้สำหรับแสดงรายละเอียดการออกเสียงเชิงสัทศาสตร์ และอาจรวมถึงรายละเอียดที่อาจไม่สามารถใช้จำแนกคำในภาษาที่กำลังทับศัพท์ ซึ่งผู้เขียนก็ยังคงต้องการแสดงรายละเอียดเช่นนั้น
- /ทับ/ ใช้สำหรับกำกับหน่วยเสียง ซึ่งแตกต่างกันเป็นเอกเทศในภาษานั้น โดยไม่มีรายละเอียดที่ไม่เกี่ยวข้องใด ๆ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น